Buenos Aires (Arjantin)

Buenos Aires.

12 milyonu askin nufusu ile Guney Amerika'nin en buyuk ikinci sehri.Ilk kesfi Ispanyol "Juan Diaz De Solis" tarafindan gerceklestirilmis olsada, 2 Subat 1536 tarihinde "Pedro de Mendoza" tarafindan "Puerto de Nuestra Señora Santa Maria del Buen Aire" adiyla kurulmustur.

Yasadigim Montevideo sehrine cok yakin.Montevideo'dan 1,5-2  saatlik bir otubus yolculugu ile diger bir sehir Colonia'ya ulasiyorsunuz.Cunki Buenos Aires'e ulasmak icin, oradanda 1 saat 15 dakikalik bir feribot yolculugu yapmaniz gerekiyor.Colonia'ya varip yuzunuzu Guney-Batiya dondugunuzde tam karsinizda kaliyor bu enfes sehir.Tabi Colonia'nin guzellikleride ayri bir konu.Ama hikayemizde  basrolde "Buenos Aires" var.Eger hava aciksa gozunuzu ufka dikerseniz, Buenos Aires'ten bazi yuksek yapilari gorebilirsiniz.

Ispanyolcada kelime anlami "Guzel Hava" demek.Ama Ocak 2010 itibari ile gittim, gordum, yalanliyorum.En azindan simdilik boyle guzel hava durumlari yok.Ocak diyorum, bastan soyleyeyim, sonradan akliniz karismasin.Malum diger yarim kure.Ocak burada temmuzdur.Ee Buenos Aires'te 1536'daki, Buenos Aires olmadigina gore.Koca koca gokdelenler.Yuksek apartmanlar, binalar.Kesiyor pufur pufur ruzgari.Istanbul'lular bilir.Boguluyor insan, nefes alamiyor.

 

Hala orada yasamakta olan bir arkadasim var.Kardesim Ozan, gidipte gormemek olurmu?!.

-Sanslisin moruk.Bir iki gundur hava iyi.Fazla nem yok.

demezmi.Bana yeterince sicak ve nemli gelmisti.Ama tabi nispeten sakin, daha az nufuslu, daha az trafikli ve daha az yuksek yapili Montevideo bunyede nasil bir durum yarattiysa, bu bile dert oldu o'na.Onca yil istanbul'da yasamamis gibi.

Feribot'tan iner inmez karsiniza dikiliveriyor bu binalar.Genis caddelere ragmen trafik.Insan kesmekesi.Bilirsiniz malum buyuk sehir tripleri.Ama sanki daha durgun bildigim  buyuk sehirlere gore.Cok fazla telasi yok insanlarin, kizilca kiyamet kopmuyor.Trafigin en islek yerinde arabalar duruyor, insanlar geciyor.Insanlar duruyor, arabalar geciyor.Kimse birbirinin hakkina tecavuz etmiyor.Insanlar daha bir dengeli yuruyor sanki, kimsenin cok fazla acelesi yok.Bu arada bunda Buenos Aires'in dunyanin en duzenli sehirlerinden biri olmasida yatiyor olabilir.Zira sehrin boyle bir ozelligi var.Montevideo'daki 18 de Julio (18 temmuz) caddesi gibi kilometrelerce giden caddeler mevcut.Duzenli planlama.Birde Medeni insanlarin coklugunuda ekledikmi..

Peki, Buenos Aires'i bunun icin gormekmi gerekir?.Aslinda bu sorunun cevabini "bir tamam "verebilecek kadar ne gezdim, nede resim cekebildim.Yinede o koca binalarin oldugu, duzgun ve oldukca uzun caddelerin sonlarinda yada baslarinda insa ettikleri,  yesil birer cenneti andiran parklari gordum.Central Park'tan haberdariz.Ama simdi gozumle gordum ve soyluyorum.Aslinda insanoglu isterse, doganin saygisini geri kazanabilir.Onemli bir durum.Bu her zaman bizim cikarimizadir.Cunki o parklarda sere serpe uzanmis, Siesta (ogle uykusu) yapan, gitar calip sarkilar soyleyen (Gay'da calan adam gordum, enfesti !) hatta sehrin gobegindeki bu parkta  mayo'lariyla guneslenen insanlar gordum.

 

Sonra bu parklardan San Martin'i gezerken bir agac ilisti gozume.Yerel adi "Ombu" olan bu agac o kadar buyuk bir agactiki, kollarindan biri tahminimce 10-12 metre kadar yatay bir sekilde buyumustu.Bir cok kolu yere degiyordu.Hatta nispeten genc kollari, yere degdikten sonra gokyuzune dogru sekil almislardi.Diger uzun kollarinida icine alacak sekilde ayarladinizmi bakis acisinizi, dev gibi bir orumcegin parki istila ettigini gorur gibi oluyorsunuz.Detayli anlattim, cunki bu agaci o anlattigim sekilde resimleyebilecegim bir teknolojiye sahip degildim.Gerci assagida bir yilan baligi sirtini andiran kivrimdaki kok'lerinin resmini verdim ama.Tumuyle hayal edin istedim.Isin en guzel yani ne biliyormusunuz bu dev agacin, saga sola savurdugu o kollarinin  cogu insanlarin yolu uzerinden gecsede ( aslinda durum kanimca tam tersi ) hic bir yanina dokunulmamis.Hatta demir citlerle koruma altina alinmis.Agac iyidir, hostur.Agac sagliktir.Besindir.Kis'in sicaktir.Yazin golgeliktir.Agac kan'dir, candir :)

 

Can dedimde ( alakasini siz anlayin ), bir grup gorduk en islek sokaklardan birinin ortasinda yanlarinda buyukce bir kolon.Son ses muzik.Tango yapiyorlar.Grubun lideri diye dusundugum bey amca, orta yasli ama masallahi var cinsten kavalyesiyle dans ediyorlardi.Tabi isin ucunda onlari izleyenlerin biraktiklari bahsisler vardi.Ama bu isi sadece bunun icin yaptiklarina gelinde inanin.Ya gercekten cok iyiydiler, yada bende Tango giderek her sekilde kabul gormeye basladi.

Tango'nun soyle bir hikayesi var.Tango 19. yuzyilin sonlarinda Liman sehri olan Buenos Aires'te denizcilerin ve Basta Uruguay olmak uzere, Guney Amerikali iscilerin ugrak yeri olan "Genel Ev"lerde sirada bekleyen musterileri eglendirmek icin, kurulmus duzenden cikan bir dans'tir ve muzigidir.Zaten Tango bilen, yada izleyen biri erotizm kokan bir dans oldugunu bilir.Yanlis anlamayin Tango dunyanin en guzel danslarindan biridir.Izlerken buyulenirim.Bir kadinla, erkegin dans ederek tek vucut olabilmesi, partnerinin ayaklarinin dibine keskin bir sekilde atilan adimlar, goz goze gelmeler, donusler, o neredeyse dansin basindan sonuna kadar hic ayrilmayan eller !.Pek tabi bizzat bir arkadasim, ahlaksizlik olarak nitelendirmistir (?).Bense hala gormemis olan varsa gormeli diyorum!!.Heleki Arjantin yada Uruguay sokaklarindaysaniz.

  Bu arada bu sokaklarda muzik ve dans hic eksilmiyor.Uruguay'da da durum boyle.En meshurlari Brezilyayida dusunursek sanirim Guney Amerikali insanlarda bu bir hastalik.Muzik ve dans hayatlarinda cok onemli bir yer teskil ediyor.Dans etmiyorlarsa bile mutlaka bitene kadar izliyorlar, yani her sekilde ilgililer.Her yerden ayri bir muzik duyuyorsunuz.Biraz ilerliyorum ve gozume saksafonuyla sanatini icra eden biri takiliyor.O'nunda onunde ozel dinleyici kitlesi.Sanirim bu kultur seviyesi yuksek olan bir toplum olmaklada alakali.Yani mutlaka, kulturlu bir toplumda cok cesitli muzige olan ilgi, kultursuz bir toplumdan daha yuksek orandadir.Her birinin ozel bir dinleyici kitlesi olmasi bunu gosteriyor.

  Biraz daha ilerliyorum ve dunya uzerinde duymus oldugum en guzel ses'lerden birini duyuyorum.Bir Peru'lu orjinal adi "Siku" olan  yerel calgilari ile , Peru'nun And daglarinda yasayan , And insanlarina ozgu melodileri ufluyordu o yerel calgiya.Buyulenmis gibiydim.(Bu muzige alaka duyanlar varsa "Los Calchakis" adli grubu mutlaka dinlemeli).Bu arada butun bu guzelligi, bu muzikleri kaydettigi Cd'lerini satmak icin yapiyordu.

 

Tabi Buenos Aires sokaklarinda sadace muzik ve dans edenler yok.Yine cogu Peru'lu olan ve Peru ya ozgu kiyafetler yada aletler satan insanlarin oldugu (buyuk sehirlerin hepsinde var olan ) isportacilarda var.Ama bunlari cogu dukkanlarin kapandigi aksam 8 yada 9'dan sonra gorebilmek mumkundur.Bende Peru kiyafetlerinde gorebilecegimiz, Peru'ya ozgu bir motifle suslenmis olan deri bir cuzdan aldim 10 Arjantin Peso'su odeyerek.

Merak edenler olabilir.10 Arjantin peso'su, 50 Uruguay Peso'su.22 Uruguay Peso'su, 1 Amerikan Dolari.Paraniz ne kadar coksa alacaginiz seylerde o kadar cok olacaktir, buna emin olabilirsiniz.Gercekten tipki Uruguay gibi oldukca ucuz bir memleket.Tabi bu disardan biri gelmis biri olabilerek soyleyebilecegimiz birsey.

  Orada insanlarin para kazanmak icin neler yapabildigini gormek o kadar hos bir durumduki, zira 4-5 kadar genc sokak ortasinda bir tiyatro oyununu andiran bir sekilde birbirileri ile atisip, komik tavirlarla insanlari eglendiriyorlardi.Yine bir bir baskasi, yine basinda kalabalik.Onunde 7-8 farkli renkte Spray Boya, karton tabletler.Boya icindeki temizleme bezleri.Daha once yapip resmini cektigi resimlerden birini begeniyor ve parasini oduyorsunuz (20 Arjantin Pesosu) Biraz bekleyip izliyorsunuz.Gazete parcalari, ince agac dallari , ortasi "temel " bazi sekillerde kesilmis karton parcalari ve af buyurun hani kasarlasmis derler ya o teknikte bir hizla, yapip size teslim ediyor resmi.Kolay gibi dusunmeyin Spray Boyayi dagitirken yaptigi sekiller, hele parmaklarini bir firca gibi kullanarak, resme verdigi capcanli ifadeler gorulmeye deger.(Not; assagidaki resim islem bitmeden cekilmistir)

 

 Tumunu gezme firsati bulamadigimiz bu 2 gunluk ziyaretimizden yola cikarak,  Buenos Aires'in bir cok etkileyeci yani oldugunu soyleyebilirim.Buyuk alisveris merkezleri, her iki yaninda karsilikli yuzlerce dukkan ve restaurantlarin oldugu ( Taksim ornegini verebiliriz ) uzun caddeler , her ne kadar bir istanbullu olarak beni cok etkilemesede, trafige kapali olan bolumlerinde insanlarin yukarida saydigimiz sekilde, bu sokaklarda hayatlarini kazanmasi, sehrin merkezinde dinlenip nefes alabileceginiz ( yesili guclu ) parklar ve tabiki size Guney Amerikada oldugunuzu hissettirecek bazi ozel seyler (Muzik, dans, degisik yemekler,gencler arasinda bir moda olmasada Maradona'nin gencligindeki onu kisa, arkasi uzun ve kivircik olan sac modelleri, esimin demesiyle dikkat kesildigim, bir sarki soyluyormus gibi konustuklari ispanyolcalari, duvarlara, kose baslarina yaptiklari sanatsal graffitiler, kendinize buralara ait ozgu kiyafetler veya aksesuarlar alabileceginiz, inanilmaz renkli isportaci pazarlari ve her turlusunu bulabileceginiz Che posterleri, kitaplari, yuzukleri, cakmaklari, etiketleri kisacasi herseyi)  bu sehirde mevcut.

 

 

 

Ayrica yurtdisi gezginlerine, yada cikmayi dusunenlere bir iki tavsiyede bulunmak isterim.Pasaport sureniz dolmadan en az 4 ay once uzatmak icin basvuruda bulunun.Zira,  Ispanya gibi bazi ulkeler en az 3 ay suresi olmayan pasaportlara problem cikartabiliyorlar.Yine eger pasaportununuzun suresini  yurt disinda uzatmak durumunda kalirsaniz ( ki bu cok daha ucuz ) mutlaka  e-devlet sisteminden yararlanip randevu aliniz.

Eger sartlariniz uygunsada mutlaka bir Guney Amerika turu yapmalisiniz.Kabul ucakla dahi toplam 16 saat yolculuk yapmak zorunda kaliyorsunuz, ama kis'in ortasinda ozellikle Brezilya veya Uruguay'dasaniz Atlantik kiyisinda harika bir yaz tatili yapma firsatiniz var.Ustelik Guney Amerika ziyareti surekli yapabileceginiz bir durum degil.( Uzun ve  pahali yolculuk )